Ekonomi Gazetesi’nden Canan Sakarya ve Besti Karalar’ın sorularını yanıtlayan AKP Genel Başkan Yardımcısı Nihat Zeybekçi, emeklilik yaşıyla ilgili çarpıcı ifadeler kullandı.
“Emeklilik sistemi ile ilgili reform niteliğinde bir çalışma, emeklilik yaşının yükseltilmesi gibi bir çalışma var mı?” sorusuna Zeybekçi şu yanıtı verdi:
“Emeklilik yaşı çok düşük. Bu konuda gelecek nesillere ihanet denebilecek kadar iddialı bir söz söyleyebiliriz. Emeklilik yaşıyla ilgili bir düzenleme yok ama yapılmalı mı? Evet kesinlikle yapılmalı. Ve bir daha dokunulmamalı. Siyaset ne zaman aciz ve kabiliyetsiz hale geldiğinde bizim oraların tabiriyle ‘Yörük, sürüsünden adak vermeye başlamamalı.’ İlk dokunduğumuz yer burası olmamalı. Bizim bazı şeyleri milli mutabakatla, her şeyi bir kenara bırakarak Anayasa’ya koymamız lazım. Bunları koyduğunuz zaman bir daha emeklilik yaşına gelip de dokunan olmaz.”
Zeybekçi, açıklamasında yeni bir düzenlemenin şu anda gündemde olmadığını ancak sistemin sürdürülebilirliği açısından kalıcı bir reform yapılması gerektiğini vurguladı.
Türkiye'de emeklilik yaşı 75 yılda 11 kez değiştirildi
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre, Türkiye’de emeklilik sistemi bugüne kadar 11 kez yasal düzenlemeye uğradı.
1950’lerden itibaren birçok kez değişen emeklilik yaş sınırı, farklı dönemlerde kaldırıldı, düşürüldü ve yeniden yükseltildi.
1950-1965: Kadın ve erkeklerde emeklilik yaşı 60’tı.
1965-1969: Kadınlarda yaş 55’e indirildi.
1969: Yaş şartı kaldırılarak 5000 prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresi getirildi.
1986: Özal döneminde emeklilik yaşı yeniden getirildi; kadınlarda 55, erkeklerde 60 oldu.
1992: Yaş şartı Demirel hükümetince kaldırıldı; kadınlar 38, erkekler 43 yaşında emekli olabildi.
1999: Sosyal güvenlik açıklarının büyümesiyle kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş sınırı belirlendi.
2008: 5510 sayılı kanunla emeklilik yaşı kademeli olarak 65’e çıkarıldı.
EYT düzenlemesi sonrası kademeli emeklilik beklentisi
2023’te yürürlüğe giren EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) düzenlemesiyle 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar için yaş şartı kaldırıldı.
Bu değişiklik, sistemde kadınlar arasında 20 yıla, erkeklerde 17 yıla kadar yaş farkı oluşmasına yol açtı.
Bu fark, 8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olan milyonlarca kişi arasında “kademeli emeklilik” beklentisini doğurdu.
Fiili emeklilik yaşı düşüyor
EYT düzenlemesi sonrası fiili emeklilik yaşı gözle görülür şekilde geriledi.
2022’de SSK’dan emekli olanların ortalama yaşı 53 iken, EYT’nin yürürlüğe girmesiyle bu yaş 49’a kadar düştü.
2024 verilerine göre:
BAĞ-KUR’da: Erkeklerde 51, kadınlarda 56 yaş,
Memurlarda: Erkeklerde 56, kadınlarda 54 yaş ortalaması belirlendi.
Yeni bir emeklilik reformu gündeme gelir mi?
Uzmanlara göre EYT düzenlemesi sonrası fiili emeklilik yaşı düşse de, 2008 sonrası işe başlayanlar için sistem zaten 65 yaşa kadar kademeli olarak uzamış durumda.
Dolayısıyla Zeybekçi’nin açıklamaları, yeni bir yasa hazırlığından ziyade uzun vadeli bir reform çağrısı olarak yorumlanıyor.
Bugün itibarıyla 2020 sonrasında sigortalı olan milyonlarca çalışan için emeklilik yaşı 65’ten önce mümkün görünmüyor.
