İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan helikopter kazasında hayatını kaybetti.

Kazadan sonra 15 saati aşkın süren arama çalışmalarının ardından hükümet kurulu acil toplantı için bir araya geldi.

Toplantı sonrası yapılan açıklamada, Reisi ve Abdullahiyan'ın yanı sıra Doğu Azerbaycan Valisi Malik Rahmeti, Tebriz Cuma İmamı Muhammed Ali Al Haşim ve beraberindeki yetkililerin helikopter kazasında hayatını kaybettiği ifade edildi.

Reisi'nin yerini kim alacak?

İran Anayasası'na göre Cumhurbaşkanın görevlerini Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Muhbir'in devralması gerekiyor.

Muhammed Muhbir kimdir?

Muhammed Muhbir, 1955 yılında İran'ın Huzistan eyaletinin Dezful kentinde dünyaya geldi. Elektrik mühendisliği mezunu olan Muhbir, ekonomi planlama ve yönetim ile uluslararası hukuk alanında doktora yaptı.

Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcılığı görevine 2021 yılında getirilen Muhbir, İran Düzenin Çıkarını Belirleme Konseyi Üyeliği, Sinabank Genel Müdürlüğü, İmam Humeyni'nin Emirlerini Uygulama Kurumu (Vakfı) Başkanlığı, Mustazaflar Vakfı İktisadi Teşekkülü Gümrük ve Nakliye Direktörlüğü ve Huzistan Vali Yardımcılığı görevlerinde bulunmuştu.

ABD Hazine Bakanlığı, Ocak 2021'de yaptığı açıklamada, İran lideri Ali Hamaney'e bağlı faaliyet gösteren ve Muhbir'in başkanı olduğu İmam Humeyni'nin Emirlerini Uygulama Merkezinin "siyasi muhalifler, dini azınlıklar ve sürgündekiler dahil olmak üzere rejim muhaliflerine ait topraklara ve mülklere el koyduğu" gerekçesiyle, Merkezin ve yöneticilerinin yaptırım listesine alındığını duyurmuştu.

Bunun gerçekleşmesi de İran Dini Lideri Ali Hamaney'in onayına bağlı.

İran Anayasası'na göre en fazla 50 gün içinde yeni cumhurbaşkanının seçilmesi gerekiyor.

Meclis başkanı, yargı erki başkanı ve birinci cumhurbaşkanı yardımcısından oluşan kurul, yani yasama, yürütme ve yargı başkanları, yeni bir cumhurbaşkanının en fazla 50 gün içerisinde seçilmesi için süreci düzenlemekle yükümlü.

İran'da cumhurbaşkanlığı seçimine girecek adayların Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından onaylanması gerekiyor.

Konsey tarafından onaylandıktan sonra Cumhurbaşkanı, adaylar arasından halk tarafından seçiliyor.

"Hamaney'in halefi"

İran’daki 2021 cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanan Reisi, ülkenin 8. cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.

Reisi, rejime sıkı bağlılığı ile bilinen bir din adamı. Hatta Reisi, İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in de halefi olarak görülüyordu.

İbrahim Reisi'nin ismi, Hamaney sonrasında ülke liderliği makamına oturması muhtemel adayların arasında bulunuyordu.

Yeşil bayrak siyaha büründü

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Amir Abdullahyan'ı taşıyan helikopterin kaza yapmasının ardından İranlılar toplu dua etmek için sokaklara çıktı.

Liderlerin ölümünün ardından İran'ın dini lı̇derı̇ Ali Hamaney, ülke genelinde beş günlük yas ilan ettiğini duyurdu.

İran'da Meşhed'deki İmam Rıza Türbesi'nde, bu sabah ülkenin içinde bulunduğu yası göstermek açısından bayrak değişimi gerçekleştirildi.

İran'ın siyah bayrak asması savaş ve intikam anlamına gelse de aslında bir yas simgesi olarak da sıkça karşımıza çıkıyor. 

İran İsrail-Hamas arasındaki savaş nedeniyle bölgede ölen siviller için de daha önce siyah bayrak astı.